Με το νέο πολυνομοσχέδιο του ΥΠΑΙΘ, το οποίο συζητείται αυτές τις ημέρες στην Ολομέλεια της Βουλής και πρόκειται σύντομα να ψηφισθεί, αλλάζουν δραματικά τα δεδομένα όχι μόνον για τους εκπαιδευτικούς αλλά και για τους μαθητές/-τριες και τους γονείς τους, καθώς ο χώρος της Παιδείας είναι κομβικής σημασίας για την κοινωνία.

Πριν αναλύσουμε οποιαδήποτε πτυχή του καλό είναι να έχουμε διαρκώς κατά νου ότι οι εκπαιδευτικοί δεν είναι απλοί φορείς γνώσης, είναι δάσκαλοι και καθοδηγητές των παιδιών, είναι λειτουργοί και ως τέτοιοι πρέπει να αντιμετωπίζονται όχι μόνον από το ΥΠΑΙΘ αλλά και συνολικά, από την ελληνική κοινωνία.

Το ΥΠΑΙΘ και η κυβέρνηση μετά από μια πραγματικά δύσκολη, περίεργη και μη κανονική σχολική χρονιά και μάλιστα, εν μέσω πρωτοφανούς κύματος καύσωνα φέρνει, μάλλον βιαστικά, στη Βουλή προς συζήτηση και ψήφιση το νέο πολυνομοσχέδιο που φέρει τον βαρύ τίτλο «Αναβάθμιση του σχολείου, ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών και άλλες διατάξεις».

Το εν λόγω πολυνομοσχέδιο διαρθρώνεται σε τέσσερις βασικούς άξονες και αποσκοπεί στη ριζική μεταβολή του τρόπου μάθησης, στόχος ο οποίος, ωστόσο, είναι μάλλον μη υλοποιήσιμος, αφού οι μαθητές από την Α΄ Δημοτικού μαθαίνουν με συγκεκριμένο τρόπο και μέθοδο – άλλωστε πώς θα μάθει το παιδί την προπαίδεια ή τις αριθμητικές πράξεις αν δεν τα διδαχθεί πρώτα, τα μελετήσει και τα κατανοήσει, ώστε να τα εμπεδώσει και να τα αφομοιώσει ως νέα γνώση και δεξιότητα;

Μια «πολυδιαφημιζόμενη» καινοτομία του νέου πολυνομοσχεδίου είναι η εισαγωγή της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (ΕΒΕ) στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, η οποία θα έχει μάλλον ολέθριες συνέπειες για τους μαθητές/-τριες που θα αποφοιτούν στο εξής από το Λύκειο. Θυμίζουμε σε αυτό το σημείο τι συνέβη όταν από την προηγούμενη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας επιβλήθηκε με τον νόμο 4186/2013 η περίφημη «Τράπεζα Θεμάτων»: τα απολυτήρια των τότε αποφοίτων του Λυκείου υποβαθμίστηκαν αισθητά σε επίπεδο βαθμών (σε σύγκριση με εκείνα των αποφοίτων προηγούμενων και επόμενων ετών, για τους οποίους δεν είχε ισχύσει η «Τράπεζα Θεμάτων»), με αρνητικό αντίκτυπο στην αγορά εργασίας.

Το πολυνομοσχέδιο δεν φαίνεται να έχει εξασφαλίσει τη συναίνεση παρά μόνον της ίδιας της κυβέρνησης και των διορισμένων στελεχών της. Παιδεία, όμως, χωρίς συναίνεση δεν μπορεί να υπάρξει, γιατί η παιδεία εμπεριέχει τις έννοιες της συναίνεσης, του δημοκρατικού διαλόγου, της αποδοχής και αφορά το μέλλον μας και κυρίως, εκείνο των παιδιών μας. Όλες αυτές οι μεταρρυθμίσεις που εισάγονται με το πολυνομοσχέδιο γίνονται, μήπως, εσκεμμένα και επιβάλλονται από ιδιωτικά κέντρα μάθησης και εκπαίδευσης, όπως κολλέγια και ιδιωτικά σχολεία, τα οποία βέβαια πάντα - καλώς - υπήρχαν και θα υπάρχουν; Το θέμα είναι αν έχουν όλοι οι μαθητές/-τριες ίδιες ευκαιρίες, αν αντιμετωπίζονται ισότιμα, με δίκαιο και αντικειμενικό τρόπο.

Επιπλέον, το νέο δημόσιο σχολείο που οραματίζεται και ευαγγελίζεται η κυβέρνηση με το νέο πολυνομοσχέδιο για την Παιδεία είναι εξεταστικοκεντρικό. Μέσω αλλεπάλληλων εξετάσεων οι μαθητές/-τριες πορεύονται από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο και από εκεί, στο Λύκειο, όπου κορυφώνεται το φαινόμενο της εξεταστικολαγνείας και της φιλαριστείας, που προωθεί ένθερμα η κυβέρνηση. Σε ποια άλλη χώρα, σε ευρωπαϊκό ή και παγκόσμιο, ακόμα, επίπεδο, οι μαθητές/-τριες δίνουν τόσες πολλές εξετάσεις; Αντί να αλλάξει, όμως, αυτό, με τη μείωση των εξετάσεων, δημιουργούνται σχολεία για τη φοίτηση στα οποία απαιτούνται επιπλέον χρονοβόρες και πολυδάπανες εξετάσεις (βλέπε Πρότυπα & Πειραματικά Σχολεία). Γονείς και μαθητές/-τριες δεν αντέχουν, όμως, το βάρος άλλων εξετάσεων και συνεπώς, άλλων φροντιστηρίων… Αρκεί να υπολογίσει κανείς πόσες εξετάσεις καλείται να δώσει ένας μαθητής ή μια μαθήτρια, αρχής γενομένης από την Α΄ Δημοτικού έως και την Γ΄ Λυκείου.

Και κάτι ακόμα… Οι μαθητές/-τριες θα έπρεπε να αξιολογούνται με βάση όχι την αριθμητική κλίμακα 0-20 αλλά με ακρώνυμα τεσσάρων βαθμίδων -υπάρχουν προτάσεις που ποτέ δεν υιοθετήθηκαν -άγνωστο γιατί- από το ΙΕΠ, το οποίο, άλλωστε, αν και δημιουργήθηκε για να προωθεί την αλλαγή και την καινοτομία, δεν έκανε ποτέ μια σοβαρή πρόταση.

Για να αλλάξει ουσιαστικά επί τα βελτίω η ελληνική δημόσια εκπαίδευση, οι όποιες μεταρρυθμίσεις πρέπει να έχουν εξασφαλισμένη τη συναίνεση όλων των εμπλεκόμενων φορέων, να αφορούν όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, να δοκιμάζονται πρώτα πιλοτικά, να τροποποιούνται και να βελτιώνονται, ώστε σε βάθος χρόνου να έχουν ικανοποιητικά αποτελέσματα. Είναι λάθος οι μεταβολές να γίνονται αιφνιδιαστικά και βεβιασμένα, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα και καθ’ ολοκληρίαν και μάλιστα, χωρίς πολιτική και κοινωνική συναίνεση, διότι κινδυνεύουν να αποβούν κοινωνικά άδικες και επιζήμιες και άρα, αντιδημοκρατικές.

Γνώμη μας είναι ότι είναι απαραίτητη η συνέχιση του διαλόγου επί του πολυνομοσχεδίου, καθώς και η ολιστική θεώρηση και επανεξέτασή του, πριν από την τελική ψήφισή του από τα μέλη της Βουλής. Δεν υπάρχει λόγος βιασύνης, όταν πρόκειται για ουσιαστικές τομές στον ευαίσθητο χώρο της Παιδείας.