Γράφει η κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος Μαγδαληνή Μπόχτη

Τα άτομα με αναπηρίες έχουν προβλήματα υγείας που μπορεί να επηρεάσουν τη διατροφή τους καθορίζοντας τους και τις  διατροφικές τους συνήθειες . Χαρακτηρίζεται επιτακτική η ανάγκη για σωστή διατροφή και διαχείριση ενός φυσιολογικού σωματικού βάρους με στόχο τη διατήρηση της καλής υγείας . Είναι σημαντικό  πως η υγιεινή διατροφή και ο έλεγχος του βάρους ωστόσο  δε είναι  πάντα εύκολο να επιτευχθεί σε άτομα με ειδικές ανάγκες.

Θρεπτικές ανάγκες των ατόμων με αναπηρία

Εξαιτίας  της πιθανής ‘’ελλιπής  ΄ διατροφής τα άτομα με αναπηρία είναι πιθανόν να  παρουσιάσουν ελλείψεις σε  κάποια θρεπτικά συστατικά όπως βιταμίνες του συμπλέγματος Β (θειαμίνη (Β1), η ριβοφλαβίνη (Β2), η νιασίνη (νικοτινικό οξύ), η πυριδοξίνη (Β6), η βιοτίνη, το φυλλικό οξύ και η κυανοκοβαλαμίνη (Β12), βιταμίνη D αλλά και μέταλλα όπως, ασβέστιο και σίδηρο.

Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β επηρεάζουν την ανάπτυξη, διεγείρουν την όρεξη, ελέγχουν το νευρικό και το ενδοκρινικό σύστημα συμμετέχοντας και  στο μεταβολισμό των τροφίμων παρέχοντας ενέργεια. Πηγές των βιταμινών αυτών είναι δημητριακά πρωινού ολικής άλεσης, αυγά , συκώτι , μοσχαρίσιο κρέας , γάλα κ.α.                                                         

Η βιταμίνη D είναι ένα από τα βασικότερα  θρεπτικά συστατικά για την υγεία του ανθρώπου. Η κύρια πηγή της βιταμίνης D η πρόσληψη τροφίμων που εμπεριέχουν βιταμίνη D είναι η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία (γνωστή ως βιταμίνη του ήλιου).

Η έλλειψη βιταμίνης D μπορεί να οδηγήσει σε  ραχίτιδα στα παιδιά, πόνο στα οστά ως ένα αποτέλεσμα μιας κατάστασης που ονομάζεται οστεομαλακία στους ενήλικες. Επίσης  η βιταμίνη D συντελεί στη διαμόρφωση της κυτταρικής ανάπτυξης, της σωστή λειτουργία του νευρομυϊκού και ανοσοποιητικού συστήματος  και βοηθάει επίσης στη  μείωση εμφάνισης φλεγμονών. Καλές πηγές τροφίμων είναι τα λιπαρά ψάρια (όπως, σολομό, σαρδέλες και σκουμπρί) και ο κρόκος αυγού.

Το ασβέστιο είναι απαραίτητο για γερά οστά και δόντια, ρυθμίζοντας  και μυϊκές συσπάσεις. Πηγές ασβεστίου είναι το γάλα, τυρί και άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά (όπως, το μπρόκολο , λάχανο κα. )

Ο  σίδηρος είναι ένα βασικό μέταλλο για τον οργανισμό, βοηθά στην παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων, τα οποία μεταφέρουν οξυγόνο σε όλο το σώμα. Πηγές σιδήρου είναι το συκώτι, κρέας, φασόλια, καρύδια, αποξηραμένα φρούτα (όπως, αποξηραμένα βερίκοκα) και δημητριακά πρωινού ολικής άλεσης.

Παράγοντες που επηρεάζουν το σωματικό βάρος ατόμων με αναπηρία

Τα άτομα με αναπηρία δυσκολεύονται πολλές φορές  να ελέγξουν το βάρος τους, επειδή είναι εξαρτώμενα από άλλα άτομα. Επιπλέον και  φυσικοί περιορισμοί ενδέχεται να μειώσουν την ικανότητά τους να ασκούνται τακτικά με αποτέλεσμα ο μεταβολισμός τους να είναι πιο αργός με πιθανή εμφάνιση αύξησης του βάρους τους .

Λόγω των καταστάσεων  που αφορούν την αναπηρία μερικοί άνθρωποι μπορεί να μην έχουν το χρόνο, την ενέργεια  ή  τη δυνατότητα  να προετοιμαστούν υγιεινά γεύματα. Συχνό είναι  πολλές φορές  να χορηγούνται φάρμακα που πιθανόν να συμβάλλουν στην αύξηση του σωματικού βάρους.

 Ποιο είναι το αποτέλεσμα;

Ως αποτέλεσμα αυτών των περιορισμών, τα άτομα με αναπηρίες συχνά καταλήγουν σε έτοιμα, γρήγορα και γεμάτα συντηρητικά γεύματα. Επομένως, είναι απαραίτητο τα άτομα στο στενό οικογενειακό τους περιβάλλον να εκπαιδευτούν έτσι ώστε να μπορούν να  καλύπτουν ορθά τις διατροφικές τους ανάγκες.

Ξεπερνώντας τα εμπόδια διαχείρισης του σωματικού βάρους

Παρά τις υπάρχουσες δυσκολίες  τα άτομα με αναπηρίες μπορούν να επιτύχουν έναν υγιεινό τρόπο ζωής συμπεριλαμβανόμενης μιας  σωστή διατροφή και ελαφριά άσκησης. Πρόσφατες έρευνες μάλιστα έχουν δείξει ότι ακόμα και μικρές αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά τόσο σωματικά όσο και ψυχικά.

Για ένα επιτυχημένο πρόγραμμα διαχείρισης σωματικού βάρους της ευαίσθητης αυτής ομάδας είναι ο συνδυασμός : 
• εκπαίδευση
• κίνητρα
• ανάπτυξη ρεαλιστικών στόχων
• Βοήθεια των ατόμων από το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον για την εξασφάλιση όσο το δυνατόν καλύτερης ποιότητας ζωής